Gabonak eta publizitatea

Gabonak hurbildu ahala, jostailuen publizitatea gora egiten du oso nabari.

TELEBISTAKO PUBLIZITATEAREN ERAGINA HAURRENGAN:

Edertasunaren ereduez gain, publizitateak haurrengan duen eragina ere aipatu behar da, zeren, telebistako propagandetan ere erakargarritasunaren eta edertasunaren eredu berberak erabiltzen bait dira.

Eragin horren arrazoiak hainbat dira, baina, batzuk aipagarriagoak dira, zeren haurraren asimilazio-prozesuan eragiten bait dute:

• Iragarkiak erraz erakartzen du haurraren arreta.
• Haurrek iragarki osoan zehar mantentzen dute arreta.
• Iragarkiak maiz errepikatzen dira.

Iragarki gehienetan, haurraren arreta erakartzen duten musika erakargarria, kolore biziak eta, normalean, etengabe mugitzen diren pertsonaiak agertzen dira.

Gainera, haur txiki batentzat, publizitatea dioena egi hutsa da.



Publizitatean ez dute jostailu bakarra erakusten (banatuta saltzen diren hainbatekin batera erakusten dute). Eta lehen aipatu dudan moduan, haur batzuentzat publizitatea diona egi hutsa da, beraz, oparia hartzean edo jostailua erostean, publizitatean ikusitako guztia nahi eta espero dute.

Eta garestiak izaten dira, prezioa letra txikietan agertzen da. Baina prezioa edo jostailuak banatuta saltzen direla idatzita agertu arren, haurrei iragarkian agertzen den jostailuaren irudia, soinua eta mugimenduak soilik begietatik sartzen zaie eta ez letra txikiz idatzitako testua.  Hots, iragarkian agertzen diren testuak ez dute umeengan ezer eragiten eta ez dira oroitzen.

Gainera, jostailuen iragarkiak oso sexistak dira.

Bukatzeko, esan dudan moduan, iragarkiak oso ondo egindak daude eta umeen arreta mantentzeko hainbat gauza erabiltzen dute (soinua, kolore biziak, mugimendua, efektu irrealak), umeak liluraturik utziz.

Hemen dituzue adibide batzuk:

http://www.youtube.com/watch?NR=1&v=A5cL7tIl_qg

http://www.youtube.com/watch?v=DNZspaRjiEU

http://www.youtube.com/watch?v=1FPi4gQ5k0k&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=z9LmCypaU0o

Sexismo hutsa

Haurra amaren barruan dagoen momentutik, sexua jakin nahian ibiltzen gara.

“Zein da bere sexua?”

“Mutila ala neska da?”

“Neska bada... nola deituko diozue?”

“Eta mutila bada...?”

Eta jaiotzen denean, sexua ere agertzen da. Arropan batez ere, nesken arropen kolorea arrosa eta mutilena aldiz, urdina. Erregaluetan ere, sehaskako haurtxoari kutsu sexistako jostailuak oparitzen diete.

Haurtzaroan, jostailu motetan eta antzinako filmetan (adibidez: Disney filmak) ere agertzen da sexismoa. Jostailuetan, neskei panpinak, etxetxoa, apaintzekoak... ematen diete, hau da, erakargarriak eta etxekoandre onak izateko jostailuak. Mutilei aldiz; autoak, itsasontziak, tankeak, pilota... ematen diete. Hots, mutikoei jostailu beliko eta bortitzagoak jasotzen dituzte, beti borrokarako prest dauden indartsuen eta agresiboen estereotipoa adierazten dutena..

Baina sexismo kontu hau... helduen, gizartearen eta kulturaren gauza da. Umea ez du etiketa horiek aukeratzen, helduek baizik. Haurrari berdin dio arropako kolorea, jostailuak... Eta helduek gaizki jokatzen dute, haurra neska ala mutila izan, joko bat ala bestea erakutsi eta jostailu bat ala bestea eskaintzen diotenean.

Nola jakin jostailua sexista den? Sexistatzat hartzen dira generoen arteko diskriminazioa betikotzera eta areagotzera daramatenak. Badaude, halako desberdintasunik egiten ez duten jostailu batzuk. Baina jostailu horiek ez dira hain esanguratsuak haurrentzat, ez helduentzat, eta jostailu salduenen zerrendan ez dira agertzen: puzzleak, margotzeko jokoak, mozorroak, adierazpen-jokoak, hiztegia lantzekoak, galderak eta erantzunak, txotxongiloak...

Jostailuaren aukeraketa, haurraren garapena ondorioztatzen du, batez ere, garapen kognitiboan eta ikaskuntza sozialean:

Mutilak txikitatik dituzten jostailu gehienak eraikitze-beharrei lotutakoak izateak (muntagarriak, pistak, lasterketa zirkuituak, lanabesak...) ikaskuntza mekanikoa bultzaten du, eta ezkerreko hemisferioko neurona-konexioak garatzen ditu.

Neskei eskaintzen zaizkien jostailu gehienak pieza mekaniko handirik gabekoak eta balio afektibo nabarmenekoak izateak (panpinak, sukaldeko, etxeko lanetarako edo edergintzako tresnak...) oztopatu egiten dizkie ezkerreko hemisferio hori garatzeko aukerak, eta hasieratik desabantaila handia dute beren ikaskuntza kognitiboan.

ONDORIOAK: Hasieran oharkabean igarotzen den bereizketa horrek eremu sozialean duen ondorioa da sexu bakoitzak joera garbi bat hartzen duela: Gizonezkoek karrera jakin batzuk edo ikasketa teknologikoak hautatzen dituzte eta emakumezkoek ikasketa sozialak eta humanistikoak.

Hona hemen You Tuben aurkitutako abesti bat:

Gizarte Kontsumista

Antzinatik, gure gizartea kontsumista izan da. Gero eta gauza berriago asmatu egin dira eta, gero eta, kontsumista handiago bihurtzen ari gara. Behar ez ditugun hainbat gauza erosten ditugu eta, gainera, pentsatzen dugu behar beharrezkoak direla edo gero eta gauza gehiago izanda hobe biziko garela, materialista hutsak bihurtuz.

Baina bizimodu hau (kontsumista eta materialista), ohiturekin eta sinesmenekin gure hurrengokoei ere pasatzen ari gara, hauei ere kontsumistak eta materialistak bihurtuz. Adibidez:

Gaboneko ohiturarekin, Olentzero sinesmena dela eta, umea ondo portatze bada eta azkenean, txarto portatzen bada ere umea nahi duen oparia eskatzen du (kontsumismoa). Eta gehienetan, umea eskatutakoa lortzen du. Eta gurasoek edo familia, umea eskatutako guztia ematen saiatzen dira. Maitasuna erregaluekin adieraziz (materialismo hutsa).

Publizitatea indar handia du eta jostailuen iragarkiak oso ederrak, tentagarriak eta harrapatzaileak egiten dituzte, umeak liluraturik utzita eta horren nahiarekin. Bakoitza bere produktua saldu nahian eta bere produktua behar-beharrezkoa dela salduz (kontsumismoa sustatuz).

Guzti honekin esan nahi dudana zera da, ondo dago umea noizbait opari bat eskatzea eta eskatutakoa lortzea, baina beti umea nahi duena ematea ez. Umea ikasi behar du jostailuzko opariak ez direla munduko gauza bakarra eta hainbat opari mota daudela, oso dibertigarriak eta kontsumismoa sustatu gabe. Ulertu behar dute, jostailuzko erregaluak oparitzen ez badira, gurasoak edo familia berdin maite diotela. Opariak eta maitasuna ez dela gauza bera.